Wzmocnienie neutralnego punktu widzenia w Wikipedii

Wikimedia Foundation niedawno podkreśliła rozległe wysiłki badawcze, podążające w kierunku identyfikacji globalnych trendów, które mają kluczowe znaczenie dla naszych priorytetów jako ruchu, planowanie, które podejmujemy corocznie od 2022 roku. Badamy szybko zmieniające się zmiany, aby zadać głębsze pytanie: „Czego świat potrzebuje teraz od Wikimediów?”.

Trendy te prowadzą następnie do znaczących rozmów na wiki i w wielu przestrzeniach społecznościowych, aby pomóc w ustaleniu priorytetów działań i inwestycji.

W tym roku jeden z trendów, który wywołał znaczącą dyskusję w ramach ruchu Wikimedia i poza nim, dotyczy neutralności: spadku zaufania do informacji online i fragmentacji konsensusu co do tego, które informacje są prawdziwe. Niektórzy uważają, że świat stał się bardziej złożony, a ludzie są bardziej podzieleni niż kiedykolwiek. Ponieważ zagrożenia dla neutralności wydają się rosnąć na całym świecie, polityka neutralnego punktu widzenia (NPOV) Wikipedii jest teraz potrzebna bardziej niż kiedykolwiek. Ta podstawowa zasada bardzo dobrze służyła Wikipedii i stała się jeszcze silniejsza przez prawie ćwierć wieku wkładu wolontariuszy.

Sposób, w jaki ta reguła neutralności przekłada się na zasadę NPOV, różni się w zależności od projektu Wikimedia, podkreślając możliwość uczenia się społeczności od siebie nawzajem oraz zbadania, czy wspólne globalne standardy neutralności mogą lepiej chronić projekty (i wolontariuszy) w środowisku rozszerzonych zagrożeń i rosnących regulacji.

Aby wesprzeć społeczności Wikimedia i potwierdzić nasze zaangażowanie w neutralność, Wikimedia Foundation zwoła grupę roboczą aktywnych redaktorów, powierników, badaczy i doradców w celu zbadania zaleceń dotyczących wspólnych standardów polityki NPOV, które mogą chronić Wikipedię, zwiększyć integralność projektów i zapewnić większe wsparcie wolontariuszom, którym powierzono administrowanie tymi zasadami.

Rozmowy te będą oparte na podstawowych zasadach leżących u podstaw NPOV, mających na celu przedstawienie uczciwego, neutralnego opisu faktów bez uszczerbku dla eksploracji pomysłów, koncepcji i perspektyw. Potwierdzenie neutralności Wikipedii w odpowiedzi na to, co widzimy na świecie, sprawia, że ten wysoce zaufany zasób jest jeszcze bardziej odporny na swoją misję dostarczania dokładnych, wiarygodnych informacji.

Czytaj dalej, aby uzyskać więcej informacji na temat zasad NPOV Wikipedii i tego, jak wnieść w nie swój wkład.

Krótka historia neutralnego punktu widzenia (NPOV) w Wikipedii

Od początku projektu zachowanie neutralnego punktu widzenia było podstawową zasadą Wikipedii. Strona Meta-Wiki, uruchomiona w 2003, zauważa, że Wikipedia i projekty Wikimedia „najlepiej służą nie poprzez promowanie lub umniejszanie konkretnych punktów widzenia na dany temat, ale poprzez próbę przedstawienia uczciwego, neutralnego opisu faktów – w tym, że istnieją różne interpretacje i punkty widzenia … Ta zasada istnieje we wszystkich językach projektów, które ją przyjęły, ale jej szczegóły różnią się znacznie między projektami i różnymi językami w tych projektach”.

Wikipedyści zrozumieli, że ta niepodlegająca negocjacjom zasada wymaga współpracy w zakresie jej stosowania w praktyce: “Podczas gdy NPOV jest ostatecznym celem w pisaniu artykułu, trudno jest go osiągnąć natychmiast pojedynczemu autorowi. Dlatego też jest czasami uważany za proces iteracyjny (podobnie jak pisanie wiki w ogóle), w którym przeciwstawne punkty widzenia idą na kompromis w zakresie języka i prezentacji, aby stworzyć neutralny opis akceptowalny dla wszystkich, zgodnie z konsensusem decyzyjnym”.

Podobnie jak wszystkie inne zasady, NPOV została udoskonalona w ciągu 24 lat istnienia Wikipedii dzięki tysiącom zgłoszeń w setkach języków. W całym tym ewolucyjnym procesie dyskusji społeczności zasada neutralnego punktu widzenia i jej zastosowanie pozostają fundamentalne dla modelu Wikipedii.

Wspólne globalne standardy NPOV

Pobieżny przegląd zasad NPOV w różnych wersjach językowych Wikipedii podczas ostatnich warsztatów społeczności ujawnił różnice, niespójności i wiele możliwości, aby różne projekty Wikimedia mogły się od siebie uczyć. Redaktorzy z rozszerzonymi prawami, którym społeczności powierzyły administrowanie zasadami NPOV, opisali wyzwania, przed którymi stoją, gdy zasady te są niejasne lub słabo rozwinięte w niektórych językach.

Wraz ze spadkiem zaufania opinii publicznej do źródeł wiadomości, wikipedyści stają w obliczu zmieniających się wyzwań związanych z reprezentowaniem poglądów z wiarygodnych źródeł w sposób sprawiedliwy, proporcjonalny i bez stronniczości redakcyjnej. To zastosowanie jest często testowane, gdy redaktorzy zajmują się szybko zmieniającymi się i kontrowersyjnymi tematami. W ostatnich latach dotyczyło to zarówno konfliktów geopolitycznych, takich jak Izrael-Palestyna i Rosja-Ukraina, jak i kwestii wymagających szczególnej uwagi, takich jak niezrównoważona reprezentacja kobiet w projektach Wikimedia, zwiększanie ilości treści na temat Globalnego Południa przez tych, którzy tam mieszkają, reprezentowanie informacji medycznych na temat pandemii, a także sposób, w jaki Wikipedia podejmuje działania w celu egzekwowania swoich zasad, gdy istnieją obawy dotyczące antysemityzmu. W niektórych z tych przypadków widzieliśmy, że uzasadnione obawy wymagają czasu i badań.

Jak dobrze wiedzą wolontariusze, integralność Wikipedii – zwłaszcza w przypadku zmieniających się i kontrowersyjnych tematów – jest chroniona przez solidne procesy zarządzania społecznością (np. protokoły dyskusji, mechanizmy nadzoru, kanały rozwiązywania sporów), które priorytetowo traktują sprawiedliwe i zrównoważone podejście. Te dobrze udokumentowane standardy zostały specjalnie zaprojektowane, aby zapobiec nadmiernym wpływom i zachować niezależny model non-profit, który nie istnieje nigdzie indziej na taką skalę. Wielokrotnie przekonaliśmy się, że wolontariusze mają duże doświadczenie w skutecznym zarządzaniu neutralnością w spornych kwestiach.

Ci, którzy utrzymują projekty Wikimedia, pozostają pokorni i mają jasne spojrzenie: muszą stale dostosowywać i ulepszać swoje systemy, ponieważ platformy cyfrowe i medialne na całym świecie zmagają się z uprzedzeniami i dezinformacją. Silniejsze zasady moderowania treści przez społeczność, które są egzekwowane przede wszystkim przez lokalne społeczności, chronią zarówno Wikipedię, jak i wikipedystów.

Aby wesprzeć te niezbędne mechanizmy samorządności, wspomniana grupa robocza zapyta, w jaki sposób bardziej wspólne standardy dla polityk NPOV między projektami mogą chronić i ulepszać Wikipedię oraz wspierać wolontariuszy, opierając się na starannym rozważeniu, które rozwinęło polityki NPOV w ciągu ostatnich dwóch dekad. Celem grupy roboczej będzie ułatwienie wymiany wiedzy na temat zasad prowadzonych przez społeczności, które sprawiły, że Wikipedia stała się wysoce zaufanym zasobem na całym świecie. Obejmie to informacje zwrotne z już trwających prac nad ustanowieniem zasad, które odzwierciedlają wartości podzielane przez globalną społeczność Wikimedia.

Wstępny zestaw zaleceń zostanie przedstawiony Radzie Powierniczej Wikimedia Foundation na posiedzeniu w czerwcu 2025, wraz z zatwierdzeniem planu i budżetu Fundacji.

Wkład jest mile widziany przez wszystkich, którym zależy na tych tematach w ramach ruchu Wikimedia i poza nim, na dedykowanej stronie Meta-Wiki lub w ramach corocznych rozmów planistycznych Fundacji.

Zależność świata od Wikipedii stale rośnie – od chatbotów AI, przez wyszukiwarki, asystentów głosowych, po ponownych użytkowników treści w całym Internecie. W czasach, gdy jesteśmy wykorzystywani (i potrzebni!) bardziej niż kiedykolwiek, musimy wzmocnić nasze podstawowe zasady i utrzymać nasze wspólne wartości. Wzmocnienie neutralności Wikipedii sprawi, że będzie ona jeszcze bardziej godna zaufania w dostarczaniu treści, na których polegają miliardy ludzi na całym świecie.