ในแต่ละปี เมื่อมูลนิธิวิกิมีเดียเริ่มดำเนินการวางแผนประจำปีสำหรับปีถัดไป เราจะจัดทำรายการแนวโน้มที่เราเชื่อว่าน่าจะมีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อบริบทที่กลุ่มขับเคลื่อนและโครงการวิกิมีเดียกำลังดำเนินการอยู่ เราระบุแนวโน้มออนไลน์เฉพาะเจาะจงที่มีความเกี่ยวข้องกับภารกิจของเรามากที่สุด เช่น การเปลี่ยนแปลงในวิธีและสถานที่ที่ผู้คนค้นหาและมีส่วนสนับสนุนข้อมูลออนไลน์ การเพิ่มขึ้นของข้อมูลที่ผิดพลาดและข้อมูลบิดเบือนในพื้นที่ออนไลน์ และกฎระเบียบที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้ให้ข้อมูลออนไลน์ การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เราเริ่มวางแผนด้วยคำถามชี้นำที่ว่า “โลกต้องการอะไรจากวิกิมีเดียในตอนนี้”
คำถามนี้เป็นแรงผลักดันในการสนทนากับและทั่วทั้งกลุ่มขับเคลื่อน เช่นเดียวกับในปีที่ผ่านมา แนวโน้มด้านล่างนี้แสดงให้เห็นว่าสภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยี ภูมิรัฐศาสตร์ และสังคมในปัจจุบันของเราดูแตกต่างไปจากยุคก่อตั้งวิกิพีเดียมากเพียงใด และเราจะต้องปรับตัวและพัฒนาต่อไปอย่างไร แนวโน้มแต่ละอย่างจะกำหนดแผนประจำปีของเรา ตลอดจนกลยุทธ์ต่าง ๆ ที่ส่งผลต่ออนาคตของเรา ตั้งแต่การปกป้องวิกิมีเดียให้ดีขึ้นด้วยเครื่องมือเทคโนโลยีที่แข็งแกร่ง มาตรการด้านความน่าเชื่อถือและความปลอดภัย ไปจนถึงการทดลองที่นำเนื้อหาของวิกิมีเดียไปสู่ผู้ชมในรูปแบบใหม่ ๆ
การเปลี่ยนแปลงในวิธีการและสถานที่ที่ผู้คนรับและส่งข้อมูล
ความเชื่อมั่นในข้อมูลออนไลน์ลดน้อยลง ความเห็นพ้องต้องกันว่าข้อมูลใดเป็นจริงและเชื่อถือได้ก็เริ่มแตกกระจาย เมื่อปีที่แล้ว เราสังเกตเห็นว่าผู้บริโภคถูกท่วมท้นไปด้วยข้อมูลออนไลน์และต้องการให้ข้อมูลเหล่านั้นถูกรวบรวมโดยบุคคลที่น่าเชื่อถือมากขึ้นเรื่อย ๆ ด้วยการเปิดตัวกูเกิลเอไอโอเวอร์วิว (Google AI overview) และผลิตภัณฑ์การค้นหาด้วยปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) อื่น ๆ ทำให้ผู้คนจำนวนมากที่ค้นหาข้อมูลบนเว็บได้รับความช่วยเหลือจากเอไอ แม้จะเป็นเช่นนั้น การค้นหาด้วยความช่วยเหลือของเอไอ ก็ยังไม่แซงหน้าวิธีอื่น ๆ ที่ผู้คนใช้ค้นหาข้อมูล (เช่น ผ่านเครื่องมือค้นหาบนเว็บแบบดั้งเดิมหรือบนแพลตฟอร์มโซเชียล) อย่างไรก็ตาม เราพบว่าแนวโน้มที่เราสังเกตเห็นเมื่อปีที่แล้วในการพึ่งพาบุคคลที่น่าเชื่อถือนั้นมีมากขึ้นเรื่อย ๆ: ผู้คนเริ่มไม่ไว้วางใจผู้มีอำนาจในองค์ความรู้แบบดั้งเดิม เช่น สถาบันของรัฐและสื่อมากขึ้น และหันไปพึ่งพาบุคคลที่มีชื่อเสียงในโลกออนไลน์แทน ซึ่งมีอิทธิพลมากขึ้นต่อสิ่งที่ผู้คนเชื่อและไว้วางใจ บุคคลที่มีชื่อเสียงในโลกออนไลน์ (เช่น ผู้จัดรายการพอดแคสต์ วล็อกเกอร์) บนแพลตฟอร์มโซเชียลในปัจจุบันมีบทบาทสำคัญมากขึ้นในเหตุการณ์สำคัญ ๆ เช่น การเลือกตั้งทางการเมืองทั่วโลก โดยการแสวงหาบุคคลที่มีอุดมการณ์และข้อมูลประชากรที่เหมือนกัน ผู้คนมักจะลงเอยในฟองสบู่กรองที่แยกตัวออกมาซึ่งทำให้ความเห็นพ้องต้องกันเกี่ยวกับข้อเท็จจริงแตกแยกกั
ผู้คนมีส่วนร่วมอย่างกระตือรือร้นในพื้นที่ออนไลน์ที่ให้การเชื่อมต่อที่คุ้มค่า เนื่องจากเป็นเว็บไซต์ที่อาศัยการมีส่วนร่วมและเวลาของชาววิกิมีเดียหลายแสนคน เราจึงติดตามแนวโน้มอย่างใกล้ชิดว่าผู้คนมีส่วนร่วมทางออนไลน์ที่ไหนและอย่างไร เมื่อปีที่แล้ว เราได้เน้นย้ำว่าปัจจุบันผู้คนมีวิธีที่มีประสิทธิภาพและคุ้มค่ามากมายในการแบ่งปันความรู้ทางออนไลน์ ในปีนี้ เราสังเกตว่าผู้คนทั่วโลกต่างกระตือรือร้นที่จะเข้าร่วมและแบ่งปันความรู้และความเชี่ยวชาญในกลุ่มที่มีความสนใจเล็กกว่า (บนแพลตฟอร์มเช่น Facebook, WhatsApp, Reddit และ Discord) พื้นที่เหล่านี้ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นทั่วโลกและทำให้ผู้คนรู้สึกสบายใจที่จะเข้าร่วมมากกว่าช่องทางโซเชียลทั่วไปที่กว้างขวาง กลุ่มอาสาสมัครที่ทุ่มเทจะดูแลชุมชนเหล่านี้ โดยดำเนินกิจกรรมที่สำคัญ เช่น การดูแลและให้คำปรึกษาแก่ผู้มาใหม่
โดยเฉพาะสำหรับคนหนุ่มสาว เกมได้กลายมาเป็นพื้นที่แห่งการมีส่วนร่วมที่เทียบชั้นกับโซเชียลมีเดียได้ ชุมชนเกมได้ก่อตัวขึ้นบนแพลตฟอร์มอย่าง Discord และ Twitch ซึ่งผู้คนต่างร่วมกันสร้างสรรค์และมีส่วนร่วม ไม่ว่าจะเป็นการจัดงานหรือควบคุมเนื้อหาและพฤติกรรมของผู้ใช้ ไม่ใช่แค่เล่นเกมเท่านั้น แพลตฟอร์มต่างๆ กำลังใช้ประโยชน์จากเกมเพื่อกระตุ้นให้ผู้ใช้มีส่วนร่วมในผลิตภัณฑ์ที่ไม่เกี่ยวข้อง เช่น ส่วนเกมที่ประสบความสำเร็จและเติบโตอย่างต่อเนื่องของ The New York Times
ผู้คนมีเวลาจำกัดในการทำกิจกรรมออนไลน์ และเราสงสัยว่าสาเหตุประการหนึ่งของจำนวนผู้คนใหม่ที่ลงทะเบียนเป็นผูแก้ไขในโครงการวิกิมีเดียลดลง ซึ่งเริ่มตั้งแต่ปี 2020-2021 และยังคงดำเนินต่อไปจนถึงปัจจุบัน อาจเกี่ยวข้องกับความนิยมและความน่าดึงดูดใจที่เพิ่มขึ้นในการเข้าร่วมในพื้นที่ออนไลน์ที่ให้ผลตอบแทนดีเหล่านี้
การเปลี่ยนแปลงวิธีการเผยแพร่และควบคุมข้อมูลออนไลน์
ข้อมูลดิจิทัลที่สร้างและตรวจสอบโดยมนุษย์ถือเป็นทรัพย์สินที่มีค่าที่สุดในสงครามแพลตฟอร์มเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ ในปีที่ผ่านมา เราคาดการณ์ว่าปัญญาประดิษฐ์จะถูกใช้เป็นอาวุธในการสร้างและเผยแพร่ข้อมูลเท็จทางออนไลน์ ในปีนี้ เราพบว่าเนื้อหาปัญญาประดิษฐ์คุณภาพต่ำถูกผลิตขึ้นไม่ใช่เพียงเพื่อเผยแพร่ข้อมูลเท็จเท่านั้น แต่ยังเป็นแผนการรวยทางลัด และครอบงำอินเทอร์เน็ต ข้อมูลคุณภาพสูงที่ผลิตขึ้นโดยมนุษย์อย่างน่าเชื่อถือได้กลายเป็นสินค้าที่มีค่าและมีจำนวนน้อยลง ซึ่งแพลตฟอร์มเทคโนโลยีกำลังเร่งขูดข้อมูลจากเว็บและเผยแพร่ผ่านประสบการณ์การค้นหารูปแบบใหม่ (ทั้งปัญญาประดิษฐ์และการค้นหาแบบดั้งเดิม) บนแพลตฟอร์มของตน ผู้เผยแพร่เนื้อหาออนไลน์ที่สร้างโดยมนุษย์ในหลายอุตสาหกรรม (ตัวอย่างเช่น บริษัทข่าวและสื่อหลักหลายแห่งทั่วโลก) กำลังตอบสนองด้วยการเจรจาข้อตกลงการอนุญาตสิทธิ์เนื้อหากับบริษัทปัญญาประดิษฐ์และสร้างกำแพงการชำระเงินเพื่อป้องกันตนเองจากการใช้ซ้ำในทางที่ผิด ข้อจำกัดเหล่านี้ทำให้การเข้าถึงข้อมูลคุณภาพสูงอย่างเสรีสำหรับสาธารณชนทั่วไปลดลงไปอีก
การดิ้นรนเพื่อข้อมูลที่เป็นกลางและสามารถตรวจสอบได้คุกคามการเข้าถึงโครงการความรู้และผู้สนับสนุน เมื่อปีที่แล้ว เราได้เน้นย้ำว่ากฎระเบียบทั่วโลกก่อให้เกิดความท้าทายและโอกาสสำหรับโครงการแบ่งปันข้อมูลออนไลน์ซึ่งแตกต่างกันไปตามเขตอำนาจศาล ในปีนี้ ความท้าทายต่อการแบ่งปันข้อมูลที่เป็นกลางและได้รับการยืนยันทางออนไลน์เพิ่มขึ้นอย่างมาก ฉันทามติของสาธารณะเกี่ยวกับความหมายของแนวคิดเช่น “ข้อเท็จจริง” และ “ความเป็นกลาง” แตกแขนงออกไปและกลายเป็นเรื่องการเมืองมากขึ้น กลุ่มผลประโยชน์พิเศษ ผู้มีอิทธิพล และรัฐบาลบางกลุ่มกำลังทำลายความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูลออนไลน์ที่พวกเขาไม่เห็นด้วย กลุ่มอื่น ๆ ยังพยายามปิดปากแหล่งข้อมูลผ่านการฟ้องร้องที่ก่อให้เกิดความรำคาญ
กฎหมายที่เพิ่มจำนวนมากขึ้นทั่วโลกซึ่งมุ่งควบคุมแพลตฟอร์มเทคโนโลยีออนไลน์ไม่ได้เปิดพื้นที่ให้กับแพลตฟอร์มที่ไม่แสวงหากำไรซึ่งมีอยู่เพื่อประโยชน์สาธารณะ เช่น โครงการวิทยาศาสตร์เปิด คลังความรู้และมรดกทางวัฒนธรรมที่ระดมทรัพยากรจากมวลชน และหอจดหมายเหตุออนไลน์ กฎระเบียบออนไลน์แบบเหมาเข่งอาจคุกคามความเป็นส่วนตัวของผู้มีส่วนสนับสนุนและผู้ชมบนแพลตฟอร์มเหล่านี้ และเป็นอันตรายต่อแนวทางการควบคุมเนื้อหาของชุมชน ตัวอย่างเช่น กฎหมายที่บังคับให้แพลตฟอร์มตรวจสอบตัวตนและติดตามการกระทำของผู้เยี่ยมชมหรือผู้มีส่วนสนับสนุนอาจเป็นอันตรายต่อความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัยของผู้คนในการเข้าถึงหรือแบ่งปันข้อมูล กฎระเบียบที่กำหนดให้แพลตฟอร์มต้องลบเนื้อหาที่ติดป้ายว่าเป็นข้อมูลที่ผิดพลาดทันทีนั้นขัดกับมาตรการป้องกันในตัวเพื่อจัดการกับข้อมูลที่ผิดพลาดบนแพลตฟอร์มที่ดำเนินการผ่านฉันทามติของชุมชน และให้ความสำคัญกับความถูกต้องมากกว่าผลกำไร
ต่อไปจะเป็นอย่างไรและคุณสามารถเข้าร่วมการสนทนาได้อย่างไร
เช่นเดียวกับการอัปเดตเกี่ยวกับแนวโน้มที่ผ่านมาของเราต่อชุมชน นี่ไม่ใช่รายการที่ครอบคลุมของภัยคุกคามและโอกาสที่กลุ่มขับเคลื่อนของเราต้องเผชิญ แต่เป็นวิธีเริ่มต้นในการหารือและปรับแนวทางในการตอบสนองต่อสิ่งที่โลกต้องการจากเราในขณะนี้ขณะที่เราเริ่มวางแผนสำหรับปีงบประมาณถัดไป เมื่อต้นปีนี้ เซเลนา เด็คเคิลมันน์ (Selena Deckelmann) หัวหน้าฝ่ายผลิตภัณฑ์และเทคโนโลยีได้เชิญชุมชนทั่วโลกของเรามาแบ่งปันว่าแนวโน้มและการเปลี่ยนแปลงใดที่สำคัญที่สุดสำหรับพวกเขา เราขอแนะนำให้คุณพูดคุยกันต่อในหน้าพูดคุยนี้ ในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า มูลนิธิวิกิมีเดียจะเผยแพร่ร่างแผนประจำปีเพื่อวางโครงร่างงานที่เราเสนอสำหรับปีหน้าเพื่อตอบสนองต่อแนวโน้มเหล่านี้ งานบางส่วนอยู่ระหว่างดำเนินการแล้ว ตัวอย่างเช่น เพื่อจัดการกับการลดลงของบรรณาธิการใหม่ เรากำลังเพิ่ม “การตรวจสอบการแก้ไข” ประเภทใหม่ ซึ่งเป็นเวิร์กโฟลว์อัจฉริยะที่ทำให้การแก้ไขบนมือถืออย่างสร้างสรรค์เป็นเรื่องง่ายสำหรับผู้มาใหม่ และเพิ่มโอกาสในการมีส่วนสนับสนุนต่อไป เรารอคอยการสนทนาในชุมชนเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีที่เราสามารถปกป้องและขยายโครงการความรู้เสรีของเราในภูมิทัศน์ทางสังคมและเทคนิคที่เปลี่ยนแปลงไป
Can you help us translate this article?
In order for this article to reach as many people as possible we would like your help. Can you translate this article to get the message out?
Start translation