Merhaba ben Kurmanbek, ya da gerçek adımla Caner. Katıldığım ilk Wikimania olan Wikimania 2023 Singapur, 16-19 Ağustos 2023 tarihleri arasında Singapur’daki Suntec Konferans Merkezi’nde gerçekleşti. “Çeşitlilik, iş birliği ve gelecek” temasına sahip konferansta, üyesi olduğum Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye (WMTR) ve Wikimedia Topluluğu Türk Dilleri Kullanıcı Grubu‘nu (WMTurkic) temsil ettim. Ayrıca WMTurkic adına da bir sunum gerçekleştirdim.
Dünyanın dört bir yanından 670 yüz yüze, 1500 çevrim içi olmak üzere toplam 2170 (ilk tahmin) Wikimedia projelerine katkı sağlayan insanların katıldığı Wikimania 2023’e ait izlenimlerimi ve deneyimlerimi bu raporda detaylıca paylaşacağım.
Genel bakış
Dünyanın hemen hemen her yerinden Wikimania 2023’te bir araya gelen Wikimedistler, “Çeşitlilik, İş birliği ve Gelecek” teması çerçevesinde birbirleriyle iletişim kurdular. Ben de temsil ettiğim kullanıcı gruplarını temsilen, başta CEE (Wikimedia Central and Eastern Europe) ve ESEAP (Wikimedia East, Southeast Asia and the Pacific Regional Cooperation) bölgelerinde yer alan topluluklarla iş birlikleri üzerine çeşitli toplantılar ve konuşmalar gerçekleştirdim.
Oturumlar olarak, ben daha çok kendi ilgi alanım çerçevesinde yer alan oturumlara katıldım. Bunlar ağırlıklı olarak Wikimedia Hareketi içerisindeki gençlik konuları ve Türk dünyasından gelen Wikimedistlerin yaptıkları sunumlar oldu.
Türkiye’den binlerce kilometre uzaklıkta olan topluluklarla yapacağımız iş birliklerinin, “Çeşitlilik, İş birliği ve Gelecek” temasına tam olarak uyacağını ve topluluklarımızın birbirleriyle olan bağlarının güçlenmesini sağlayacağını düşünüyorum.
Oturumlar
Türk Dili Konuşan Ülkeler Arasında Wikimedia Projelerinde İşbirliğinin Güçlendirilmesi: Deneyimlerin Paylaşılması ve Bir Merkez Uygulama Önerisi
WMTurkic kurucularından Mehman’ın konuşmacısı olduğu bu oturumda, Türk dili konuşan ülkelerin yerel topluluklarının Wikimedia projelerinde birbirleriyle gerçekleştirdikleri iş birlikleri, deneyimler, yaşanılan zorluklar ve çözümleri ile elde edilen başarılar ele alındı. Ayrıca gelecekte Wikimedia Turkic Hub kurulması fikriyle ilgili; bazı küçük toplulukların hibe problemlerinin çözümü, Vikipedi projelerinde daha etkin yer almaları gibi hub çalışmalarına dair gelişmeler oturum katılımcılarına aktarıldı. Oturumun ilerleyen dakikalarında ise, Avrupa, Doğu Afrika, ESEAP ve Wikimedia Education katılımcılarına da söz verilerek onların görüşleri ve kendi bölgelerindeki gelişmeler dinlendi.
Let’s Connect x LDWG Öğrenme Klinikleri: İşbirlikçi liderlik için iletişim becerileri
Jan-Bart de Vreede, Let’s Connect, Leadership Development Working Group, Nada Alfarra ve Chinmayee Mishra’nın konuşmacı olduğu oturumda, toplulukla iş birliği içerisinde olan bir liderlik için iletişim becerilerinin nasıl geliştirebileceği anlatıldı. Katılımcıların da sürece dahil olduğu bir şekilde interaktif olarak ilerledi. Öncelikle katılımcılara, örnek bir Wikimedistin (Lola) hibe alırken yaşadığı zorluğu anlatan bir hikayenin yazılı olduğu kitapçık dağıtıldı. Üçerli gruplar halinde katılımcılar, öncelikle bu kitapçıkları inceledi. Ardından Lola’nın hibe almadaki kendi yerel topluluğu ile yaşadığı sorunlar hakkında fikir alışverişleri gerçekleştirildi. Daha sonra, çözüm yolları ve benzer deneyimler hakkındaki görüşler yine gruplar içerisinde tartışıldı.
Fark Yaratan’ın araç kutusu – kampanya ve savunuculuğa giriş kaynakları için beyin fırtınası
Daria Cybulska tarafından gerçekleştirilen bu oturumda, Wikimedia 2030 Hareketi’nin beceri geliştirme maddesine dayalı olarak, kampanya oluşturma ve savunuculuk süreçleri ile ilgili beyin fırtınası gerçekleştirildi.
Araç kutusu içerisinde; Sosyal Değişime Giriş, Değişim için Problem Analizi ve Planlama, Değişim için İletişim olmak üzere 3 ayrı başlık yer almaktaydı.
Sosyal Değişime Giriş
Bu modülde kampanyacıların güç, sosyal değişimler ve kampanya oluşturma alanlarındaki çok yönlü anlayışları anlatılmıştır. Ayrıca SMK’nin Sosyal güç kavramını ve buna bağlı dönüşümsel değişimin nasıl ilerletebileceği konusunda çeşitli deneyimler aktarılmıştır.
Değişim için Problem Analizi ve Planlama
Modülde, kampanya planlaması ve stratejik olarak duyarlı bir yaklaşım oluşturulmasına yardımcı olacak tavsiyeler yer almaktadır. Örgütsel misyonun daha geniş dünyada, çeşitli düzeylerdeki sosyal değişkenler ve bunlara bağlı olarak kampanya konularının belirlenmesinde kişiye edeceği rehberlik hakkında konuşma gerçekleştirilmiştir.
Değişim için İletişim
Kampanyaların güçlü bir çerçeveyle ele alınması, öykülerin ve iletişim yollarının olumlu olarak nasıl kullanılacağına dair bilgiler aktarılmıştır.
Sunum sonrasında katılımcılarla bu konular hakkında beyin fırtınası yapılmıştır.
Yerel topluluğunuzda Eğitim Programı Ortaklığını nasıl genişletebilirsiniz?
Türkiye’den Basak’ın gerçekleştirdiği bu oturumda, yerel toplulukların eğitim programı ortaklığının nasıl daha ileriye götürülebileceğine dair bir konuşma yapılmıştır. (YouTube)
Konuşmacı, öğrencilere Vikipedi üzerinden ev ödevi verilmesi veya diğer Wikimedia projelerinde katkıda bulunmalarına dair akademisyenlerle iş birlikleri kurulduğundan, Türkiye’deki mevcut durumdan bahsetmiştir. Ayrıca konuşmacı, Türkiye’de 81 ilde 200’den fazla üniversitenin bulunduğunu, 2021-23 Wikimedia Eğitim Programı’nın Türkiye ayağında, 11 ildeki 24 üniversiteye ulaşıldığını açıklamıştır. Kaydedilen bu ilerlemenin; ilk önce kendi yakın çevremizden başlayarak, ödevlerle ilgili son değişikliklerin takibi, akademik kuruluşlarla ilgili maddelerdeki değişikliklerin takibi, akademik etkinliklere katılım, Wikimedia Education Foundation’ın sizi bilmesi ve başarı hikayelerinin sosyal medyada geniş kitlelere ulaştırılmasıyla sağlanacağını belirtmiştir.
Bu sürecin içerisinde yer alan gerek öğrenci, gerekse ekibin bir parçası olarak kişisel görüşüm, Başak hanımın verdiği tavsiyelere uyulduğu zaman kesinlikle olumlu sonuçları olacağını düşünüyorum. Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye’nin eğitim alanına verdiği bu büyük önem ve ilgi, olumlu anlamda çalışmaların meyvelerinin toplanmasıyla sonuçlanmıştır.
Devlet Sansüründen Devlet Sponsorluğuna: Bir Devlet Ajansıyla Yedi Aylık Edit-a-Thon’u Nasıl Düzenledik?
Özbekistan’dan katılan Nataev ve Nataeva’nın yaptığı sunumda, Vikipedi’nin bir dönem Özbekistan’da kısmen devre dışı bırakılması sürecinden, günümüzde devlet destekli Vikipedi faaliyetlerinin nasıl yürütüldüğü anlatıldı. Süreç, 10 yıl sonra Özbekistan Cumhuriyeti Gençlik İşleri Ajansı’nın Özbekçe Vikipedi’de kaliteli içerik oluşturmak amacıyla Wikimedia Topluluğu Özbek Dili Kullanıcı Grubu’na ulaşmasıyla başladı. Bunun üzerine Nataev ve ekibi Mayıs 2022’de WikiStipendiya projesini başlattı. Çok büyük bir girişim olduğu belirtilen projeye öğrencilerin ve medyanın büyük ilgi gösterdiği belirtildi. Daha sonra başlatılan WikiScholarship projesiyle birlikte ülke içinde Vikikamp’lar düzenlenerek akademik kurumlarla çeşitli işbirlikleri yapıldı.
Nataeva, projenin ilk bölümünde Özbekçe Vikipedi’de 76.657 yeni madde oluşturulduğunu, toplam değişiklik sayısının 3,5 milyonu aştığını, 15 bin yeni kullanıcının kaydedildiğini ve aktif katkıda bulunanların sayısının dört kat arttığını belirtti.
Tüm bunların yanı sıra yaklaşık 150 kişinin katılımıyla 3 ayrı Vikikamp düzenlendiği, Wikimedia Commons’ta Özbekistan ile ilgili medya dosyalarının artırılması amacıyla Vikiturlar düzenlendiği belirtildi. Ayrıca yeni katılımcıları teşvik etmek amacıyla çeşitli ara etkinlikler düzenlendiği, kazananlara sertifikaların yanı sıra sertifika ve dizüstü bilgisayar gibi şeyler hediye edildiği belirtildi.
Sunumun sonundaki Soru-Cevap bölümünde Nataev’e kamu kurumlarını işbirliğine nasıl ikna ettiklerini sordum ve bunun Türkiye’de çok zor olduğunu belirttim. Nataev, uzun çabalar sonucunda bu seviyeye ulaşıldığını belirtti.
Kişisel not: Bence Türkiye’de de gençlerin Vikipedi ve Wikimedia projelerine ilgilerini artırmak için bu projenin benzerini uygulamalıyız. Bu konu hakkında bir çalışma gerçekleştireceğim.
Köklerin buluştuğu ağaç: Wikimedia Topluluğu Türk Dilleri Kullanıcı Grubu
Yaptığım 5 dakikalık yıldırım sunumunda, Wikimedia Topluluğu Türk Dilleri Kullanıcı Grubu’nun kuruluşundan günümüzde ne yaptığı, gelecekte neler yapacağını anlattım. (YouTube) (Sunum dosyası)
Sunum özetle; 2012 yılında Kazakistan’da gerçekleşen Turkic Wikimedia Conference sonrasında, 2016 yılındaki Wikimania’da HakanIST ve Mehman’ın Türk ülkelerindeki Wikimedia kullanıcılarını bir araya getirecek bir kullanıcı grubu kurma fikirlerini 2019 yılında Affcom’a sunmaları ve kullanıcı grubunun 2020 yılında kurulmasını anlattım. Ayrıca kullanıcı grubumuzun üyelerinin yerel topluluklarını da nasıl desteklediklerini, birlikte çalışarak kullanıcı grubumuzu nasıl her geçen gün geliştirdiğimizi ve Wikimedia projelerinde Türk devletlerine ait özgür lisanslı içerikleri nasıl genişlettiğimizden de bahsettim.
Aktiviteler başlığı altında, 11 ülkeden 46 kullanıcının katıldığı ve 10’dan fazla sunumun yapıldığı Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 hakkında, geleneksel olarak gerçekleştirdiğimiz, Türk dünyası kültürü hakkında Wikimedia projelerindeki içerikleri genişlettiğimiz Turkic Marathon hakkında çeşitli bilgiler verdim. Tüm bunların yanı sıra, Türk devletleriyle ilgili ulusal ve uluslararası kurumlarla da iş birlikleri üzerine çeşitli toplantılar gerçekleştirdiğimizi de dinleyicilere aktardım.
Son olarak, Ekim 2023’te İstanbul’da ev sahipliği yapacağımız Turkic Wikimedia Conference 2023‘ü de dinleyicilere tanıtarak sunumumu tam 5 dakikada tamamladım.
Sosyalleşme ve iş birlikleri
Sosyallik olarak Wikimania 2023 oldukça pozitif bir havaya sahipti. Serbest zaman, oturum araları ve yemek saatleri gibi boş zamanlarda dünyanın çeşitli yerlerindeki Wikimedistlerle tanıştım ve kendi ülkelerinde çalışmaların nasıl gittiğini, kendi ülkemizde ne gibi iş birlikleri ve çalışmalar yaptığımız hakkında bilgi alışverişlerinde bulunduk.
İlk Wikimania deneyimim olmasından dolayı, daha önceki etkinliklerde var mıydı bilmem ama bu sefer dünyanın her yerine ücretsiz olarak göndermemiz için bize çeşitli kartpostallar hediye edilmişti. Bu kartpostalları doldurup kutulara attık. Ayrıca tatlılar ve hediyelikler masalarında Türkiye ve Türk dünyası ile ilgili tatlıların, çıkartmaların ve kartpostalların birkaç saatte bir yenilememe rağmen hızla tükenmesi de oldukça mutlu edici bir detaydı.
İş birliği olarak, Let’s Connect programında tanışıp birlikte Vikipedi 101 – Yeni Başlayanlar için Eğitim Seti projemizi inşa ettiğimiz ve başarıyla tamamladığımız Mrb Rafi ve Aafi ile tanışma fırsatını yakaladım. Rafi ile projenin mevcut durumunu, gelecekteki potansiyelini ve diğer toplulukların kendi dillerinde videoları yerelleştirmede hangi aşamalarda olduğu gibi çeşitli detayları bir araya gelerek konuştuk.
Türkiye’den coğrafi olarak çok uzakta, ancak bağlarımızın da bir o kadar yakın olduğu kardeş ülkemiz Japonya’dan Wikimania’ya katılan Eugene Ormandy ile bir sohbet gerçekleştirdik. Kendisi beni bir oturum çıkışında buldu ve Üsküdar Üniversitesi Vikipedi Öğrenci Kulübü hakkında sorular sordu. Ben de ona kulübün kuruluş sürecini anlattım ve çok yakında kendi üniversitemde kurulacak olan İstanbul Bilgi Üniversitesi Vikipedi Öğrenci Kulübü‘nden bahsettim. Ayrıca kendi üniversitesindeki Student Wikipedian Community in Wasead University Tokyo ile BİLGİ Vikipedi Öğrenci Kulübü’nü kardeş kulüp deklare ederek ortak projeler gerçekleştirebileceğimizi, bunun da Wikimania 2023’ün “çeşitlilik, iş birliği ve gelecek” temasına çok güzel bir örnek olacağından bahsettim. Bu fikre oldukça sıcak bakan Eugene ile Eylül 2023’te BİLGİ Vikipedi Öğrenci Kulübü kurulduktan sonra tekrardan iletişime geçeceğim ve kardeş kulüp sürecini başlatacağız.
Açılış seremonisinin bir parçası olan Yılın Wikimedisti töreninde de Wikimedia Summit 2022‘de tanıştığım arkadaşım, Malezya’dan Taufik‘in Yılın Wikimedisti seçilmesine oldukça şaşırdım. Malayca Vikisözlük’te ve Malayca lexeme konularında gösterdiği çabanın bu şekilde ödüllendirilmesi beni de heyecanlandırdı ve motive etti. Kendisini Singapur’da tebrik ettim, buradan bir kez daha tebrik ediyorum.
CEE Hub tarafından bu yıl oluşturulan CEE Hub Gençlik Grubu üyeleriyle de Singapur’da bir araya geldik ve güncel gelişmeleri ele aldık. CEE Gençlik ekibi olarak CEE Meeting 2023 Tiflis’te tekrardan bir araya geleceğiz.
Wikimedia Koleksiyoncular Grubu adıyla ilk defa bir araya gelen Wikimedistler, kendi ülkelerinden bayrak, dergi, posta pulu, kâğıt ve madeni para gibi şeyler getirerek birbirleriyle takas ettiler. Aslında bu bana ülkelerin paralarına bakarak bile kültürleri hakkında fikir sahibi olmamı sağladı. Çünkü hepsi bir şeyleri anlatıyor ve hepsinin bir anısı var.
Wikimedia Topluluğu Türk Dilleri Kullanıcı Grubu olarak da bir toplantı düzenledik. Bu toplantıda kullanıcı grubu olarak geçmişte yaptıklarımızın üzerinden geçerek, mevcut durum ve gelecekteki planlarımız hakkında fikir alışverişlerinde bulunduk. Ayrıca Turkic Wikimedia Conference 2023 hakkında da çeşitli bilgilendirmeler yapıldı.
Ayrıca Wikimania 2023 etkinliğinin grafik tasarım çalışmalarını gerçekleştiren kişilerle de biraz sohbet etme fırsatı buldum. Onlara kendi etkinliklerimizin grafik çalışmalarını nasıl tasarladığım gibi bilgileri aktarırken onlar da bana bu konferansın çalışmalarını nasıl hazırladıklarını, neler deneyimledikleri gibi çeşitli şeyler anlattılar.
Kapanış seremonisinde ise gelecek yıl Wikimania’nın Polonya, Krakow’da olacağını öğrendik. Umarım tekrardan dünyadan Wikimedistlerle bir araya gelme fırsatına erişirim.
Sonuç
Konferans öncesinde ve sonrasında sorularımızı yanıtlayan Gisca ve Butch’a teşekkür ederim. Ayrıca böyle bir fırsatı sağladığı için Wikimedia Vakfı’na da teşekkür etmek istiyorum. Wikimania 2023 bana çok olumlu fikirler verdi ve onlarca yeni Wikimedist arkadaş edindim. Burada tanıştığım insanların kendi topluluklarında yaptıkları çalışmaları inceleyecek, kendi topluluklarımız için neleri iyileştirebiliriz veya ne gibi benzer çalışmalar yapabiliriz gibi sorulara yanıt arayacağım. Ayrıca dünyanın bir diğer ucundaki topluluklarla da iş birliklerine başlamak için oldukça sabırsızlandığımı da belirtmeden geçemeyeceğim. Wikimania 2024 Krakow’u büyük bir heyecanla bekliyorum!