Wikimedia Vakfı’ndaki Kültür ve Kültürel Miras Ekibi ile Flickr’ın geniş fotoğraf koleksiyonunun korunması için çalışan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Flickr Vakfı arasındaki yeni ortaklığı Temmuz ayında duyurmuştuk. Bu ortaklık ile amacımız, Flickr’daki yüksek kalitedeki uygun fotoğrafları kullanarak Vikipedi’yi görsel açından zenginleştirmeyi kolaylaştırmaktı. Flickypedia adını verdiğimiz yeni aracı Uruguay’daki GLAM Wiki 2023‘te tanıttık ve şimdi Wikimedia topluluğundan gelen bazı faydalı geri bildirimleri de değerlendirerek kullanıma hazır hale getirdik.
Flickypedia artık kullanıma hazır ve onu artık daha geniş Wikimedia topluluğu ve kamuoyu ile paylaşmaktan heyecan duyuyoruz. Amacımız, Wikimedia Commons’ta, daha iyi bağlantılı veri ve açıklayıcı bilgilerse sahip, daha yüksek kaliteli görsel kayıtları oluşturmak ve Flickr fotoğrafçılarının, çektikleri fotoğrafların nasıl kullanıldığını görmelerini kolaylaştırmaktı.
Bu proje başlangıçtaki hedeflerimize -ve bu süreçte keşfettiğimiz bazı yeni hedeflere- ulaştı.
Peki, Flickypedia nedir?
Flickr’daki fotoğrafları Wikimedia Commons’a kopyalamanın kolay bir yolu
Flickypedia’nın başlangıçtaki vizyonu, Magnus Manske’nin yaklaşık 5,4 milyon fotoğraf kopyalayan popüler Flickr2Commons aracının yeniden gözden geçirilip Flickr’dan Wikimedia Commons’a fotoğraf kopyalamak üzere yeni bir araç geliştirmekti. Fikri Magnus ile test ettik ve ardından Commons Fotoğrafçılar Kullanıcı Grubu‘na bir sunumla ve Flickr fotoğraflarını yeniden kullananlara yönelik bir anketle başlayarak daha geniş Wikimedia topluluğundan geri bildirim istedik. Kendilerine, bu aracın şekillenmesine yardımcı olan görüşleri ve geri bildirimleri için minnettarız.
Basit bir yükleme aracı oluşturmak için, Flinumeratr (tek tek fotoğraflar, albümler, galeriler ve bir üyenin fotoğraf akışı için sabit Flickr URL’leri oluşturan bir web oyuncağı) üzerinde daha önce yaptığımız çalışmalardan yararlandık. İşe, bir Flickr URL’si girerek başlıyorsunuz:
Sonra Flickypedia bu URL’deki tüm fotoğrafları bulacak ve size Wikimedia Commons’a kopyalamaya uygun olanları gösterecektir. Hangi fotoğrafları yüklemek istediğinizi seçebilirsiniz:
Ardından bir başlık, kısa bir açıklama ve fotoğraf(lar)a eklemek istediğiniz kategorileri girersiniz:
Daha sonra “Yükle “ye tıklarsınız ve fotoğraf(lar) Wikimedia Commons’a kopyalanır. İşlem tamamlandığında, orijinal Flickr fotoğrafına bir teşekkür bırakabilirsiniz, bu sayede fotoğrafçı, fotoğrafı yüklendiği yeni evinde görebilir:
Yükleyen kişinin yazdığı başlık ve alt yazının dışında, -orijinal fotoğrafçı, çekildiği tarih, fotoğrafın orijinaline bağlantı gibi- bilgisayarlarca okunabilir bir dizi meta veri alanını (“Commons’ta Yapılandırılmış Veri” veya “SDC”) Flickr bilgilerine dayanarak otomatik olarak dolduruyoruz. Bu veri alanlarınıntam listesini, başta Jmabel, Andy Mabbett (Pigsonthewing), MB-one, Samwilson, Spinster, Multichill, XRay, Dominic ve JJ Dearborn olmak üzere Wikimedia topluluğu mensuplarından gelen geri bildirimlerle geliştirilen veri modelleme sayfamızda görebilirsiniz. Bu, Commons kullanıcılarının ihtiyaç duydukları fotoğrafları bulmalarını kolaylaştıracak ve Flickr’daki orijinal fotoğrafa olan bağlantıyı koruyacaktır.
Bu süreç, tasarımı gereği, diğer bazı Flickr yükleme araçlarında olduğundan biraz daha fazla friksoyonludur. Sadece kopyalamak olmak için yapılan toplu kopyalamadan ziyade, özenle seçilmiş fotoğraflara yüksek kaliteli açıklamalar ve meta veriler eklemeyi teşvik etmek istiyoruz. Amacımız, hem Wikimedia Commons’ta hem yüksek kaliteli hem de Vikipedi’de keşfedilip kullanılmasını mümkün kılacak zengin meta verisi olan fotoğraflar olmasını sağlamaktır – Flickypedia aracı da bunu desteklemek üzere tasarlanmıştır.
Riski azaltma ve sorumlu lisanslama
Flickr fotoğrafçıları, farklı lisanslar arasından seçim yapabilir ve bunlardan yalnızca şunlar Wikimedia Commons’ta kullanılabilir: CC0, Public Domain, CC BY ve CC BY-SA. Eğer fotoğraf başka bir lisansla lisanslanmışsa, o fotoğrafın Wikimedia Commons’ın lisanslama politikasına göre Wikimedia Commons’ta yer almaması gerekir. Wikimedia topluluğun ‘Flickr yıkama’ hakkındaki geçmiş tartışmalarının ve Flickr Commons’ta kullanılan ‘bilinen telif hakkı kısıtlaması yok’ etiketinin belirsiz durumunun dikkatle incelenmesinin ardından, sorumlu lisanslama için bir çerçeve geliştirmek üzere GLAM-E Lab‘ı görevlendirdik.
Flickypedia fotoğraf yükleyicisini oluştururken, sorumlu lisanslama ihtiyacını vurgulama fırsatı budluk. Fotoğraflarınızı seçtiğinizde, lisansları kontrol ediyor ve Commons uyumlu lisansa sahip olmayan hiçbir şeyi kopyalamanıza izin vermiyor:
Bot: Commons’taki tüm Flickr fotoğrafları için Flickr meta verilerini daha iyi hale getirme
Flickypedia ile yüklenen yeni fotoğraflar için bu harika – peki ya diğer araçlarla, bu alanı kullanmayan araçlarla yüklenen fotoğraflar? Wikimedia Commons’ta halihazırda bulunan 11 milyondan fazla Flickr fotoğrafı ne olacak? Onları nasıl bulacağız?
Bu sorunu çözmek için Flickr Vakfı yeni bir Wikimedia Commons botu oluşturdu: Flickypedia Backfillr Bot. Bu bot, geri dönüp Commons’taki Flickr fotoğraflarının ‘Flickr Fotoğraf Kimliği’ özelliği de dahil, yapılandırılmış veri alanlarını dolduruyor. Flickr URL’sinin tüm farklı biçimlerini tanımlamak için URL ayrıştırıcımızı kullanıyor.tos.
Bu bot hala ön aşamadadır – Wikimedia Commons topluluğundan onay beklemektedir – ancak onaylandığında, Wikimedia Commons’taki her Flickr fotoğrafı için meta verileri geliştirebilecektir. Buna ek olarak, daha fazla meta veri doldurmak veya Flickr fotoğraflarını aramak üzere diğer araçların da kullanabileceği bir tür kanca görevi görebilir –
Flickypedia, Flickr’daki fotoğrafları Wikimedia Commons’a kopyalamak için bir araç olarak başladı. İşin en başından itibaren, ikisi arasında daha güçlü bağlantılar oluşturma konusunda bazı fikirlerimiz vardı – örneğin, yükleyenlerin orijinal Flickr fotoğrafçısına bir yorum bırakabilecekleri “teşekkür et” özelliği – ancak bu sadece yeni fotoğraflar içindi.
Bu süreçte, iki taraflı bir köprü kurabileceğimizi ve sadece Wikimedia Commons’a Flickypedia ile yüklenenler değil, Wikimedia Commons’taki tüm Flickr fotoğrafları arasındaki bağlantıyı güçlendirebileceğimizi fark ettik.
Bir fotoğrafın nereden geldiğini ve nereye gittiğini görmek için onu web’de takip edebilmenin gerçekten önemli olduğunu düşünüyoruz. Bir Flickr fotoğrafı sadece bir görüntü değildir, sosyal bir bağlamı ve geçmişi vardır ve Wikimedia Commons’a yüklenerek Vikipedi’yi zenginleştirmek için kullanılması, onun yolculuğundaki bir sonraki adımdır. Bir görüntüyü bağlamından koparamazsınız.
Bu çalışma, Flickr Vakfı’ndaki İçerik Hareketliliği programı kapsamına girmektedir. Data Lifeboat (Veri Cankurtaranı) fikrine odaklanmaya başlayınca, bir fotoğrafın geçmişini nasıl koruyacağımıza bakmaya daha fazla zaman harcayacağız – ve Flickypedia bize düşünecek çok şey verdi.
Eğer Wikimedia Commons’a fotoğraf yüklemede Flickypedia aracını kullanmak istiyorsanız, şu sayfayı ziyaret ediniz: www.flickr.org/tools/flickypedia.
Kaynak kodu görmek istiyorsanız şu adrese gidiniz: github.com/Flickr-Foundation/flickypedia.