.JPG){kind=link}
ویکی‌پدیای فارسی در تاریخ ۲۷ ژوئن ۲۰۱۶ از مرز ۵۰۰٫۰۰۰ مقاله گذشت! این موفقیت، که محصول تلاش شبانه‌روزی کاربران
داوطلب ویکی‌پدیای فارسی است، این دانشنامه را به بزرگترین دانشنامهٔ فارسی، بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه،
بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های راست به چپ، ششمین ویکی‌پدیای آسیایی و هیجدهمین ویکی‌پدیا در بین همهٔ ویکی‌پدیاها
تبدیل کرده‌است.
ویکی‌پدیا یک دانشنامهٔ اینترنتی چندزبانه با محتویات آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود. هدف ویکی‌پدیا به گفتهٔ
جیمی ولز، بنیان‌گذار آن، «کوششی برای آفرینش و گسترش دانشنامه‌ای با بالاترین کیفیت ممکن برای همهٔ مردم روی زمین و به زبان
مادریشان است». همگانی و آزاد بودن ویکی‌پدیا بدین معنی است که همه می‌توانند به نوشتن و ویرایش نوشتارهای موجود در آن
بپردازند یا نوشتار تازه‌ای را ایجاد کنند. فرایند بررسی و راستی‌آزمایی نوشتارها به‌دست گروهی از کاربران داوطلب و باتجربه انجام
می‌شود. کسانی که در امر تکمیل این پروژهٔ بی‌پایان مشارکت می‌کنند، به هم‌زبانان خود یاری رسانده‌اند تا در امر گردآوری
بی‌همتاترین دانشنامهٔ جهانی سهمی داشته‌باشند.
پروژهٔ ویکی‌پدیای فارسی در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳)، یعنی دو سال پس از شروع ویکی‌پدیای انگلیسی، فعالیت خود را
آغاز کرد و حدود یکسال پس از تأسیس، با کوشش کاربران، دارای ۱٫۰۰۰ مقاله شد. پس از آن ویکی‌پدیا همچنان به روند صعودی
خود ادامه داد؛ این دانشنامه در ۳ شهریور ۱۳۸۹ (۲۵ اوت ۲۰۱۰) دارای ۱۰۰ هزار مقاله شد و در کمتر از دو سال بعد، در ۱۹ تیر
۱۳۹۱ (۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲) به ۲۰۰٫۰۰۰ مقاله رسید. سیر صعودی تعداد مقالات ویکی‌پدیای فارسی در این زمان به رشدی باورنکردنی
رسید و ۸ ماه بعد، در ۱ اسفند ۱۳۹۱ (۱۹ فوریه ۲۰۱۳) تعداد مقالات به ۳۰۰هزار مقاله رسید؛ ولی این روند روبه‌رشد چندان پایدار
نبود و ساخت ۱۰۰ هزار مقالهٔ دیگر و رسیدن به عدد ۴۰۰هزار تا پیش از ۲۷ تیر ۱۳۹۳ (۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴) ممکن نشد. اکنون نیز
پس از گذشت ۱۳ سال مدت در تاریخ ۲۷ ژوئن ۲۰۱۷، تعداد مقالات به نیم میلیون مقاله رسیده‌است.
در فهرست ویکی‌پدیاها، که بر پایهٔ تعداد مقاله‌ها مرتب شده‌اند، ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون در ردهٔ هیجدهم قرار دارد. پس از
ویکی‌پدیاهای سینوگبانونی، وینارایی، ویتنامی، ژاپنی و چینی، ویکی‌پدیای فارسی ششمین ویکی‌پدیای بزرگ آسیایی محسوب
می‌شود. از نظر شاخص ژرفا، که از حاصل‌ضرب میانگین ویرایش برای هر نوشتار در نسبت صفحه‌های غیر نوشتاری به نوشتارها
گرفته می‌شود و یک معیار برای سنجش کیفیت دانشنامه است، ویکی‌پدیای فارسی با داشتن شاخص ژرفای ۲۱۳، هفتمین ویکی‌پدیای
ژرف محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی ۵۸۳٬۴۸۳ نفر کاربر ثبت‌نام‌کرده دارد که از این تعداد، حدود ۴ هزار نفر از آن‌ها
کاربران فعال این دانشنامه بوده‌اند و ۳۰ تن نیز دسترسی مدیریت دارند. به‌این‌ترتیب، ویکی‌پدیای فارسی از نظر تعداد کاربران در
ردهٔ پانزدهم و از نظر تعداد کاربران فعال در ردهٔ چهاردهم جای گرفته‌است.
طی پژوهشی آکادمیک که در سال ۱۳۹۰ به‌طور مشخص در مورد ویکی‌پدیای فارسی انجام شد، نشان داده‌شد که انگیزه‌های مالی
نقشی در همکاری کاربران با ویکی‌پدیا ندارند. بر اساس این پژوهش، قوی‌ترین انگیزه برای آغاز همکاری کاربران تازه‌وارد،
انگیزه‌های فردی از جمله «کنجکاوی» و «یافتن اطلاعات» بود. در مقابل، برای کاربران قدیمی‌تر «تولید محتوا» و «سازندگی
ویکی» مهم‌ترین انگیزه‌ها هستند. دریافت بازخوردهای مثبت در هر دو گروه نقش مهمی در پایایی فعالیت‌هایشان دارد. به‌طوری که
بارزترین و قوی‌ترین عامل بازدارندهٔ همکاری کاربران، دریافت بازخورد بد یا رفتار بازخواست‌گرانه از سوی دیگر کاربران است.
«احساس مفید بودن»، «حس هویت‌یابی در جامعهٔ ویکی‌پدیا» و «بازخوردهای دریافتی از جامعهٔ کاربری» از مهم‌ترین عوامل تداوم
همکاری ویکی‌نویسان با این پروژه است.
ویکی‌پدیای فارسی در طول فعالیت خود با مشکلات و چالش‌های متعددی روبرو بوده‌است که از جملهٔ مهم‌ترین این چالش‌ها
می‌توان به پایین بودن ضریب نفوذ اینترنت در کشورهای فارسی‌زبان، نهادینه نشدن حق تکثیر و عدم آشنایی عموم با دانشنامهٔ آزاد
اشاره کرد. اما خوشبختانه در سال‌های اخیر کاربران ویکی‌پدیای فارسی پروژه‌های متعددی را برای رفع این چالش‌ها آغاز کرده‌اند
و با اینکه این فعالیت‌ها هنوز فراگیر نشده‌اند، اما نویدبخش انجام کارهای بزرگی در آینده‌اند. کاربران این دانشنامه همواره تلاش
کرده‌اند که مسائل مرتبط با حق تکثیر را، با وجود خلأ قانونی موجود در ایران، رعایت کنند و علاوه بر قوانین فعلی این کشور در
زمینهٔ حق تکثیر، قوانین جهانی حق‌تکثیر را نیز در نظر داشته‌باشند. یکی از بزرگترین چالش‌های ویکی‌پدیای فارسی، ناآشنایی
عمومی مسئولین وب‌گاه‌ها و اهالی وبلاگستان فارسی با حق تکثیر به شکل عام و مجوزهای آزاد و نیمه‌آزاد (مانند گنو و کریتیو
کامانز) است که باعث می‌شود، پیکره‌های متنی کپی‌شده از وب‌گاه‌ها و وب‌نوشت‌های فارسی، غالباً با سیاست‌های ویکی‌پدیا
دربارهٔ حق تکثیر هماهنگی نداشته‌باشند. از دیگر کارهایی که برای ترویج و آموزش ویکی‌نویسی در ایران انجام می‌شود، می‌توان به
«برنامهٔ گسترش آموزش» اشاره کرد که هدفش تشویق استادان و دانشجویان دانشگاه‌ها برای مشارکت در ویکی‌پدیای فارسی است.
طی این برنامه، دانشجویان به‌عنوان تکلیف کلاسی، به ایجاد و بهبود مقالات تخصصی مرتبط با رشتهٔ تحصیلی‌شان می‌پردازند.
همچنین پروژهٔ دیگری که در ویکی‌پدیای فارسی مورد استقبال قرار گرفته، پروژهٔ «کتابخانهٔ ویکی‌پدیا» است که منابع پژوهشی را در
اختیار ویراستاران ویکی‌پدیا قرار می‌دهد؛ از آن جایی که دسترسی به منابع معتبر آنلاین معمولاً رایگان نیست، این پروژه شرایطی را
برای ویراستاران فراهم می‌کند که از طریق آن، دسترسی به پایگاه‌های معتبر علمی امکان‌پذیر می‌شود و کاربران ویکی‌پدیا
می‌توانند به‌صورت رایگان از این منابع استفاده کنند.
ویکی‌پدیای فارسی از ابتدا پایبند به اجرای صحیح استانداردهای مربوط به زبان فارسی در وب بوده‌است و هم‌اکنون نوشتارهای این
دانشنامه از نظر معیارهای صحیح کدنگاری و نگارشی دارای کیفیت بالایی هستند و اصول نگارشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در
آن رعایت می‌شود.
ویکی‌پدیای فارسی در زمینه‌های علمی از جمله پزشکی، دندان‌پزشکی، مهندسی مکانیک، شیمی، فیزیک و ریاضیات هنوز جای کار
دارد و در بعضی زمینه‌های دیگر مانند ستاره‌شناسی، گیاه‌شناسی، جغرافیا و جانورشناسی کارهایی شده اما کافی نیست. اما موج‌هایی
از ترجمهٔ مقاله‌های علمی در ویکی‌پدیای فارسی دیده می‌شود که نشانگر این است که بعضی از استادان دانشگاه دانشجوهای کلاس
خود را ترغیب به همکاری جمعی در ویکی کرده‌اند.
Can you help us translate this article?
In order for this article to reach as many people as possible we would like your help. Can you translate this article to get the message out?
Start translation