آیندهٔ روِشن حالتِ تاریک: چگونه حالت تاریک دسترسی به ویکی‌پدیا را دگرگون خواهد کرد

حالت تاریک (بالأخره) برای ویکی‌پدیا در دسترس است!

حالتِ تاریک یکی از ویژگی‌هایی است که بیشترین درخواست را داشته است. این حالت با ایجاد یک محیط با کنتراست پایین، دسترسی را بهبود می‌بخشد و خستگی چشم کاربران و جوامع مختلف در پروژه‌های ویکی‌مدیا را کاهش می‌دهد. این ویژگی اکنون در برخی از ویکی‌ها، هم در نسخه موبایل و هم در نسخه دسکتاپ، در حالت‌های خواندن و ویرایش در دسترس است!

در حالی که ایجاد حالت تاریک ممکن است ساده به نظر برسد، اما در ویکی‌پدیا و سایر پروژه‌های ویکی‌مدیا، این پروژه با چالش‌های پیچیده و منحصر به فردی روبرو بود. تیم‌های مهندسی بنیاد ویکی‌مدیا با همکاری نزدیک با ویراستاران فنی داوطلب، برای عملی کردن این ویژگی تلاش کردند.

چرا حالت تاریک مهم است

خوانندگان و جوامع ویکی‌پدیا خواستار حالت تاریک بودند! این ویژگی از سال ۲۰۱۹ یکی از بیشترین درخواست‌های ویراستاران بوده است. عدم وجود این ویژگی همواره یکی از موارد نارضایتی در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی بنیاد ویکی‌مدیا بوده است. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل‌های ما نشان می‌دهد که ۲۰ درصد از خوانندگان ما در سطح سیستم‌عامل ترجیح داده‌اند که حالت تاریک را داشته باشند. اگرچه تحقیقات در این زمینه متفاوت است، اما حالت تاریک اغلب به عنوان روشی برای کاهش خستگی چشم و کمک به افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند، تحسین می‌شود.

سؤال در مورد معرفی این ویژگی هرگز این نبوده که «چرا» بلکه همیشه «چگونه» بوده است. ابتدا، بنیاد ویکی‌مدیا نیاز داشت تا بر محدودیت‌های زیرساختی نرم‌افزار و معماری خود غلبه کند، که بخشی از این کار با ایجاد پوستهٔ وکتور ۲۰۲۲ انجام شد. ما این موضوع را به تفصیل در پست وبلاگی قبلی خود با عنوان «حالت تاریک در راه است» توضیح داده‌ایم. با انجام این مرحله، تیم وب به پروژه‌ای برای بهبود دسترسی کاربران پرداخت و در نهایت به دنبال پاسخ به این سؤال رفت: چگونه می‌توانیم حالت تاریک را ممکن کنیم؟

محتوای کاربرساز

ویکی‌پدیا یک وب‌سایت منحصر به فرد است که بر پایهٔ محتوای تولیدشده توسط کاربران ساخته شده است. بخش زیادی از محتوای ویکی‌پدیا با استفاده از نشانه‌گذاری اچ‌تی‌ام‌ال ایجاد شده و بر اساس این فرض ساخته شده که تنها حالت موجود، حالت روشن است. با معرفی حالت تاریک، ما با این خطر روبرو بودیم که صفحات کاربرانی که طی سال‌ها با دقت ایجاد شده‌اند، دیگر قابل دسترسی نباشند.

وقتی رنگ مهم می‌شود

گاهی رنگ‌ها در یک مقالهٔ ویکی‌پدیا نقش مهمی ایفا می‌کنند. ما یک راه میانبر برای فعال کردن حالت تاریک را بررسی کردیم که شامل تیره‌تر کردن تمامی رنگ‌های صفحه بود، اما این روش یک مشکل نگران‌کننده داشت. برای مثال، مقاله‌ای در مورد «نارنجی بین‌المللی» را در نظر بگیرید و توجه کنید که چگونه نمونه‌های رنگ در هر دو نسخه از مقاله، تفاوت‌های ظریفی دارند.

در مثال اول، رنگ‌ها درست هستند. در تصویر دوم، رنگ‌ها به دلیل استفاده از «میانبر حالت تاریک» تغییر کرده و اطلاعات نادرستی را ارائه می‌دهند. با این حال، بدون بررسی دقیق، هیچ چیز نادرست به نظر نمی‌رسد و خطر این وجود دارد که چنین مشکلی بدون شناسایی باقی بماند.

اگرچه در این وضعیت خاص، ریسک کم است، اما نیازی به تخیل زیاد نیست تا ببینیم که اطلاعات نادرست رنگ می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

تحریف رنگ می‌تواند گیج‌کننده، خنده‌دار و گاهی خطرناک باشد، همانطور که در مقالات ویکی‌پدیا برای برچسب سمّیت، رنگ مواد شیمیایی، علامت خطر و زرد نشان داده شده است. به پیامدهای نمایش رنگ‌های نادرست فکر کنید، به ویژه اگر کسی بخواهد از ویکی‌پدیا برای تعیین رنگ گازی که در اتاقش پخش شده است استفاده کند.

فرصتی برای دسترسی بهتر

زمانی که شروع به ارزیابی راه‌حل‌های ممکن برای مشکلات رنگی فوق کردیم، از دستورالعمل‌های دسترسی به محتوای وب در مورد کنتراست رنگ استفاده کردیم. هدف این بود که مشخص کنیم کدام صفحات رنگ‌ها و ترکیب‌های رنگی دارند که ممکن است خواندن را دشوار کند. متوجه شدیم که بسیاری از مقالات ویکی‌پدیا در وضعیت قبلی فقط با حالت روشن، مشکلات دسترسی داشتند. به عنوان مثال، مقالهٔ وِرکزام ای.اف.سی دارای پس‌زمینه‌های قرمز غیرقابل دسترس در تمام سرصفحه‌های جدول بود، فقط به این دلیل که تیم فوتبال در لباس‌های قرمز بازی می‌کند (این مشکل اکنون برطرف شده است!).

رنگ می‌تواند به طور معنایی در انتقال اطلاعات مفید باشد—برای مثال، در توصیف رنگ نارنجی بین‌المللی، رنگ کمک‌کننده است. با این حال، در اکثر مواقع، انتخاب رنگ یک انتخاب استایلیستی است. برخی از رنگ‌ها همچنین ممکن است معانی ناخواسته‌ای داشته باشند که می‌تواند به سوءتفاهم در اطلاعات منجر شود—برای مثال، رنگ قرمز می‌تواند با هشدار و خطر مرتبط باشد. به طور کلی، باید از رنگ‌ها به طور هوشمندانه استفاده کرد. به عنوان بخشی از این پروژه، ما قصد داشتیم کار را برای ویراستاران داوطلب آسان‌تر کنیم تا این مشکلات را در محتوای تولید شده توسط کاربران پیدا کرده و اصلاح کنند.

از آنجا که ویکی‌پدیا می‌تواند توسط همه ویرایش شود، دسترسی‌پذیری یک مسئولیت جمعی است. اضافه کردن ویژگی حالت تاریک فرصتی برای بهبود محتوای ویکی‌پدیا فراهم کرد. چه راهی بهتر از این که با استفاده از یک ویژگی که به شدت مورد درخواست است، آگاهی بیشتری به مسائل دسترسی و مشکلات موجود جلب کنیم؟

بهبود محتوایمان

با وجود چالش‌های پیش رو در رابطه با بهبود مقالات، مهم بود که از میانبر استفاده نکنیم و به جای آن، محتوای خود را بهتر کنیم. در نهایت، ویکی‌پدیا درباره یک فرآیند مداوم و تعاملی برای بهبود دائمی دانشنامه است.

برای حمایت از این کار، ابزارهایی برای شناسایی مشکلات ایجاد کردیم و ویراستاران را قادر ساختیم تا درگیر شوند و محتوای ما را دسترس‌پذیرتر کنند. به دلیل چالش‌های موجود با فرمت‌های فعلی که بر اساس حالت روشن طراحی شده بودند، تصمیم گرفتیم با انتشار حالت تاریک به صورت محافظه‌کارانه عمل کنیم.

حالت تاریک را برای تمام کاربران وارد شده در همهٔ ویکی‌پدیاها فعال کرده‌ایم. اما برای کاربران غیر وارد شده (که اکثر خوانندگان را شامل می‌شود)، این ویژگی تنها در ویکی‌هایی که ویراستاران فنی مشکلات رنگی را اصلاح کرده‌اند یا مشکلات کمی دارند، منتشر شده است. این شامل ویکی‌پدیاهای انگلیسی، چینی نوشتاری مدرن، فرانسوی، ژاپنی، هلندی، لهستانی، پرتغالی و تعدادی از ویکی‌پدیاهای کوچکتر است. امیدواریم که بعداً بتوانیم حالت تاریک را به زبان‌های بیشتری عرضه کنیم پس از این‌که با ویراستاران فنی آن‌ها بیشتر همکاری کردیم.

اگر ویکی‌پدیا را ویرایش می‌کنید و می‌توانید به بهبود سی‌اس‌اس و قالب‌ها کمک کنید، ما شما را به انجام این کار تشویق می‌کنیم. اگر ویکی‌پدیای شما هنوز اسکین پوستهٔ ۲۰۲۲ را به عنوان پیش‌فرض برای دسکتاپ ندارد و می‌خواهید حالت تاریک را برای همه در آنجا فعال کنید، با جامعه خود و با ما تماس بگیرید. حالت تاریک تنها بر روی اسکین‌های مینروا (موبایل) و پوستهٔ ۲۰۲۲ (دسکتاپ) کار می‌کند.

ممنون!

این پروژه سفری با گفتگوهای آموزنده زیادی بوده است! ابتدا، سپاس ویژه به تمامی ویراستاران داوطلب که فرمت‌های موجود را به‌روزرسانی کردند. سپس، از برنارد، ادوارد، جورج، یان، جنیفر، جاستین، کیم، مو، اولگا، نات و استف در تیم وب و همچنین آن، باربارا، کریس، اریک، درک، لورالین، رون و فولکر در تیم سیستم طراحی تشکر می‌کنیم. آن‌ها در طول این پروژه با نیازهای سریع‌التحول ما فوق‌العاده صبور و پاسخگو بودند. همچنین از تیم مهندسی مدیا ویکی و به‌ویژه موریل که این پروژه را با ما آغاز کرد و کمک کرد تا کارها را به راه بیندازیم، تشکر می‌کنیم. از فولکر و MusikAnimal که کارهای اولیه آن‌ها سال‌ها پیش انگیزه بسیاری از این کار را فراهم کرد، نیز سپاسگزاریم. سفیران محصول ما باخوندا، ایزابل، مهمان و فونگ، و همچنین حمایت ارتباطات جنبش ما، شیمون، نقش اساسی در حفظ ارتباط ما با جوامع ویرایشی ایفا کرده‌اند. به عنوان سرپرست فناوری وب، من مسئول بخش مهندسی این کار بودم.

علاوه بر این، از جوامع ویکی‌مدیا که در طول این مسیر به ما کمک کردند و از مشارکت‌های کلیدی سایر همکاران و دوستان که به ما در مقیاس‌دهی کدها و محتوا کمک کردند، تشکر می‌کنیم. هکاتون ویکی‌مدیا ۲۰۲۴ در استونی نقش مهمی ایفا کرد! به جای این‌که کسی را از قلم بیندازیم، این صفحه را برای جشن گرفتن از تمامی این افراد بسیاری ایجاد کرده‌ام—لطفاً به ما در گسترش آن کمک کنید!

به عنوان یک خواننده، امیدواریم که از مطالعهٔ ویکی‌پدیا در حالت تاریک لذت ببرید!